Osmologia

Osmologia jest jedną z najmłodszych i najszybciej rozwijających się dziedzin kryminalistyki. Jej fenomen polega na tym, że wykorzystuje ona specjalnie wyszkolone psy do identyfikacji przestępców na podstawie śladów zapachowych znajdujących się na miejscu zbrodni.

Zapach, który psy są w stanie wyczuć, są tworzone przez cząsteczki, które odparowały z powierzchni lub wnętrza substancji. Bardzo ważna jest koncentracja substancji zapachowych – im większe jej stężenie tym większa szansa na reakcję węchową, czyli taką, która może przekroczyć wartości progowe. Właśnie dlatego wykorzystuje się ślady, które powstały w wyniku bezpośredniego kontaktu człowieka z daną powierzchnią, przedmiotem lub znajdującą się na nich krwią.

Ślady zapachowe, które pozostały na miejscu zbrodni, jeszcze niedawno wykorzystywane były tylko do czynności pozaprocesowych – ich wynik nie miał wpływu na przebieg procesu. Przyczyną takiego zachowania było to, że ślady zapachowe były krótkotrwałe i nieodpowiednio zabezpieczane. Każda dodatkowa minuta zwłoki w użyciu psa, prowadziła do tego, że nie był on w stanie wykryś śladów pozostawionych przez kryminalistę. 

Jednak dzięki obserwacjom pracy psów przy wyszukiwaniu śladów zapachowych, ich skuteczności, przeszukiwania terenu i precyzyjnemu wskazywaniu winnych, stwierdzono, że dowody zdobyte przez czworonogów mogą stanowić materiał dowodowy. Zaczęto więc szukać metod, które pozwoliłyby na skuteczne zabezpieczanie śladów zapachowych i długotrwałe przetrzymywanie ich. Opracowano więc metody zabezpieczania zapachów i przechowywania ich w magazynie, dzięki czemu mogły być one użyte w procesie sądowym. Zabezpieczanie śladów zapachowych wykonywane jest zazwyczaj na miejscu zdarzenia. W wyjątkowych przypadkach zabezpieczenie śladów zapachowych można przeprowadzić w warunkach laboratoryjnych, ze względu na niemożliwość zrobienia tego na miejscu przestępstwa. Przekształcenie śladu zapachowego w materiał dowodowy następuje poprzez jego zabezpieczenie podczas oględzin miejsca, rzeczy lub osób. Zabezpieczanie śladów zapachowych jest jedną z najistotniejszych czynności, która ma zasadnicze znaczenie dla końcowego wyniku badań osmologicznych. 

Od czasu opracowania metody zabezpieczania śladów zapachowych, dzięki zwierzakom, zamknięto o wiele więcej przestępców i rozwiązywano sprawy z pozoru nie możliwe do zamknięcia.